Tekst: Nadine Kaminski ― Zdjęcia: Shaughn and John, Stefan Boesl - Czas czytania: 5 min
Tristan Harris prowadzi działania na rzecz cyfryzacji i jest współzałożycielem organizacji non-profit Center for Humane Technology.
Tristan Harris prowadzi działania na rzecz cyfryzacji i jest współzałożycielem organizacji non-profit Center for Humane Technology.
Gdy Tristan Harris, niegdyś etyk designu w jednej z największych firm internetowych na świecie, a obecnie aktywista na rzecz cyfryzacji i współzałożyciel organizacji non profit „Center for Humane Technology”, dołącza do naszej wideorozmowy za pośrednictwem smartfona, widać, że nie patrzy na białą ścianę biura. Harris wydaje się zrelaksowany, niemal oderwany od rzeczywistości. I faktycznie, wita nas w niecodzienny sposób. – Gdybyście tylko mogli podziwiać ten fantastyczny widok razem ze mną! Góry Arizony, niebo, chmury – naprawdę można odetchnąć tu pełną piersią!
Cyfryzacja może być czymś wspaniałym. Sprawia, że stajemy się bardziej elastyczni, tworzy nowe przestrzenie do kształtowania naszego życia i pracy. Ale (i Tristan Harris zajmuje się właśnie tym wielkim ale) jeśli nie będziemy ostrożni, stracimy tę wolność równie szybko, jak ją rzekomo uzyskaliśmy.
Autorzy science fiction od dziesięcioleci czerpią z lęku przed tym, że SI, sztuczna inteligencja, może w odległej przyszłości kontrolować nasze społeczeństwo. – Zawsze uczyliśmy się, że wroga siła musi złamać naszą wolę, aby nas kontrolować – mówi Harris. „Jeśli chcę pchnąć przeciwnika w określonym kierunku, muszę przewyższać go siłą. Już jednak w dzieciństwie, zabawiając się magicznymi sztuczkami (a potem w młodości, na studiach w Stanford University’s Persuasive Technology Lab) Harris zrozumiał, że sprawowanie kontroli nie wymaga aż tyle wysiłku. – Jak sprawić, by iluzja działała? Wystarczy wiedzieć o psychice odbiorcy jedną rzecz, której on sam nie wie. Wówczas można manipulować jego zachowaniem. Nie trzeba łamać jego woli, wystarczy wykorzystać słabości – mówi.
W ten sposób, według Harrisa, działa większość interfejsów mediów społecznościowych, programów pocztowych i aplikacji, które są obecnie integralną częścią codziennego życia miliardów ludzi. – Wszyscy chodzimy ze smartfonami w kieszeniach; automatami, które mają podobny wpływ na nasz neurologiczny system nagrody jak jednoręcy bandyci w kasynie – tłumaczy.
W dzieciństwie Harris uczył się magicznych sztuczek, występował jako iluzjonista na urodzinach – i już wtedy zdawał sobie sprawę, jak łatwo można wpływać na ludzki umysł.
W dzieciństwie Harris uczył się magicznych sztuczek, występował jako iluzjonista na urodzinach – i już wtedy zdawał sobie sprawę, jak łatwo można wpływać na ludzki umysł.
Czy istnieje rozwiązanie tego skomplikowanego dylematu? Harris uważa, że tak. – Po pierwsze, wszyscy musimy lepiej zrozumieć, jak podatne są nasze umysły, abyśmy mogli skuteczniej opierać się niezdrowym działaniom pod wpływem impulsu. W ten sposób etyk designu praktycznie wzywa do zapoczątkowania nowej, cyfrowej epoki oświecenia. – Po drugie, potrzebujemy nowych modeli odpowiedzialności – kontynuuje Harris. –Osoby podejmujące decyzje w wielkich firmach technologicznych muszą być świadome swojej odpowiedzialności. A my musimy być w stanie ją egzekwować. Po trzecie, Harris przekonuje – i to z coraz większym powodzeniem, także w Dolinie Krzemowej – do „prawdziwego renesansu designu”. Ochrona konsumentów powinna być na pierwszym miejscu. Ale należy także umożliwić lub zaproponować użytkownikom mądrzejsze wykorzystanie ich czasu. Potrzebne są wspólne cele. Czego tak naprawdę oczekują użytkownicy w codziennym korzystaniu z mediów społecznościowych? Niekończących się korowodów filmików i gorących dyskusji na forum? Czy raczej aktywnej pomocy w wykorzystaniu cennego czasu z dala od ekranu? – Może to być, na przykład, impuls do zorganizowania improwizowanego przyjęcia, sugestia dotycząca listy gości i wsparcie w zbieraniu zaproszeń – stwierdza Harris.
„To wyścig do głębi pnia mózgu” – Tristan Harris, jako główny prelegent zorganizowanej w przestrzeni cyfrowej konferencji Audi MQ! Innovation Summit 2020, wprawił publiczność w osłupienie.
„To wyścig do głębi pnia mózgu” – Tristan Harris, jako główny prelegent zorganizowanej w przestrzeni cyfrowej konferencji Audi MQ! Innovation Summit 2020, wprawił publiczność w osłupienie.
