Tekst: Nadia Riaz-Ahmed - Zdjęcia: privat, Zveistudios, Unsplash - Czas czytania: 4 min
Kirstine Fratz jest najbardziej znaną niemiecką specjalistką od Zeitgeist - ducha czasu. Jako uczestniczka międzynarodowych konferencji mówi o dynamice ducha czasu we wszystkich sferach życia.
Kirstine Fratz jest najbardziej znaną niemiecką specjalistką od Zeitgeist - ducha czasu. Jako uczestniczka międzynarodowych konferencji mówi o dynamice ducha czasu we wszystkich sferach życia.
Pani Fratz, co to w zasadzie znaczy Zeitgeist”?
Podczas moich badań sformułowałam następującą definicję: Zeitgeist to tymczasowa obietnica udanego życia. Podszeptuje ciągle ludziom: „Może być jeszcze lepiej, można to zrobić też inaczej.” Duch czasu, Zeitgeist pokazuje nam zatem, jak mogłoby wyglądać nasze życie i w ten sposób popycha społeczeństwo w nowych kierunkach. W kierunkach, które wcale nie były planowane lub których istnienia sobie nie wyobrażaliśmy. Bez ducha czasu – na przykład trzymając się jednej określonej formy kulturalnej – nie dostrzeglibyśmy dostalibyśmy nowych perspektyw.
Jeszcze przed kilkoma laty pojęcie to nie było popularne. Czy to nowy fenomen, nowe modne słowo?
Liczne duże i małe kryzysy minionych lat wzbudziły nowe zainteresowanie duchem czasu. Coraz więcej ludzi zastanawia się, jaka jest właściwie nadrzędna reguła kryjąca się za naszymi przemianami społecznymi i co w rzeczywistości napędza ewolucję kulturową. Zaczęłam pracę jako badaczka trendów i już wtedy przeczuwałam, że któregoś dnia z pewnością nie wystarczy nam tylko śledzenie trendów.
Jaka jest różnica między trendem a Zeitgeist?
Trendy to dzieci Zeitgeistu. Zeitgeist oferuje nową wersję idealnego życia i komunikuje nam ją czasem głośno, czasem cicho. Potem jego przesłania zakorzeniają się w społeczeństwie i wychodzą na światło dzienne w postaci wielu małych trendów w różnych dziedzinach życia – w odżywianiu, stylu życia, pracy lub zdrowiu. Może to być nowy smak czekolady lub fakt, że przedszkola zmieniają swoje nazwy z „Misia Uszatka” na „Akademię małego człowieka”. W przeciwieństwie do trendów Zeitgeist daje nam dostęp do kulturowej podświadomości i tworzy podstawę do kulturowej ewolucji.
Kirstine Fratz
W jaki sposób śledzi Pani przemiany społeczne?
Badanie ducha czasu – Zeitgeist ma bardzo wiele wspólnego z postrzeganiem teraźniejszości. Zeitgeist staje się widoczny zawsze wtedy, gdy znane nam idee społeczne przestają funkcjonować. Nazywam to pęknięciem w matrixie. Jest to moment, gdy ktoś zauważa: pojawia się nowy pogląd na życie. Zatem wtedy, gdy coraz więcej ludzi odczuwa atmosferę przełomu kulturowego. Cały czas szukam tych pęknięć. I wtedy patrzę, jaką transformację te pęknięcia powodują.
Może Pani podać przykład?
Obecnie coraz mocniej zauważam, że podejście Human Centricity zastępuje w przedsiębiorstwach liniowe myślenie o zysku. Coraz częściej zdajemy sobie sprawę, że nie możemy być konkurencyjni w przyszłości, jeżeli nie postawimy człowieka w centrum swojej uwagi. To wielka przemiana. W przejściu z liniowego myślenia o zysku na myślenie „stawiamy człowieka i środowisko coraz bardziej w centrum naszego ekonomicznego działania” jest bardzo duża zasługa Zeitgeistu. Nie twierdzę, że wszystko już wspaniale funkcjonuje, ale myślenie, oczekiwanie i presja, aby to zrobić, już są obecne w naszym życiu. I to właśnie jest „Zeitgeist at work”.
Kirstine Fratz doradza znanym markom i przedsiębiorstwom, uczy w szkołach wyższych i jest autorką książki „Das Buch vom Zeitgeist – Und wie er uns vorantreibt”.
Ale jak przedsiębiorstwo może wykorzystać potencjał Zeitgeistu?
Dla przedsiębiorstw jest to zawsze wyzwanie, ponieważ istnieje już funkcjonująca struktura, a wprowadzenie do niej czegoś nowego niesie ze sobą potencjał, lecz również ryzyko. Pomóc mogą tutaj tak zwani spirit-makerzy. W każdym przedsiębiorstwie tacy są. Są to ludzie z wyjątkowym sposobem myślenia, którzy rozpoznają pęknięcia w matrixie i mają interesujące pomysły, jak można je wykorzystać w przedsiębiorstwie. Przedsiębiorstwa muszą przywiązywać większą wagę do opinii takich ludzi i faktycznie wspierać ewolucję kulturową. Jest o wiele bardziej zrównoważone i niesie z sobą więcej obietnic znalezienia sensu i szczęścia niż dostosowywanie się tylko do trendów.
Co oznacza Zeitgeist dla progresywnego myślenia?
Wszystko. Zeitgeist inspiruje progresywne myślenie. Zeitgeist stwarza perspektywę, by kształtować progresywne uczucia. Zeitgeist daje także wiatr w plecy, aby progresywne myślenie wprowadzić w życie.
W jakim stopniu Zeitgeist wpływa na transformację mobilności?
Przez tęsknoty ludzi. W przyszłości oferta w dziedzinie mobilności będzie o wiele bardziej zróżnicowana. Moim zdaniem elektromobilność jest innowacyjnym eksperymentem, ale z pewnością nie punktem końcowym. Ważne jest, by się tego trzymać i rozwijać takie podejście. Podoba mi się również to, że nasze społeczeństwo szuka w mobilności coraz więcej wsparcia. A już teraz mobilność troszczy się o nas bardziej niż my o nią – i na tym musimy się opierać. Czynniki takie jak sztuczna inteligencja i cyfryzacja stają się coraz ważniejsze. Być może mobilność stanie się bardziej usługą niż produktem, który się kupuje. Myślenie o mobilności jako usłudze przynoszącej korzyści człowiekowi i środowisku przyniesie moim zdaniem jeszcze wiele zdumiewających innowacji.
Kirstine Fratz
„Nasza kultura skręci przy najbliższej tęsknocie” – to jedna z myśli przewodnich międzynarodowych odczytów Kirstine Fratz.
Zeitgeist nie jest dla 49-letniej badaczki kapryśnym trendem, lecz jedną z najmocniejszych i najbardziej kreatywnych sił naszej kultury.
„Nasza kultura skręci przy najbliższej tęsknocie” – to jedna z myśli przewodnich międzynarodowych odczytów Kirstine Fratz.
Zeitgeist nie jest dla 49-letniej badaczki kapryśnym trendem, lecz jedną z najmocniejszych i najbardziej kreatywnych sił naszej kultury.
